Mantıyı bu kadar lezzetli yapan şey ne?
Mantı dendi mi ağzı sulanmayan, canı çekmeyen çok az insan vardır Türkiye’de. Peki mantıyı bu kadar lezzetli yapan şey nedir? En başta bin bir emekle yapılması ve kullanılan malzemelerin uyumu diyebiliriz. Dolgulu hamur ve üzerinde genellikle yoğurt ve tereyağı ile servis edilen bu yemek, yıllardır sofraların en gözde yemeği olmuştur.
Mantı ne zaman ve kimler tarafından üretilmeye başlandığını merak ettiğimizde, kökeninin belli olmayacak kadar eski olduğunu fark ettik. Orta Asya, Balkanlar ve Türkiye’de birçok mantı çeşidi görmek mümkün. İlk Türk yemek kitaplarında bile mantı yemeğinin yer alması bizler için ne kadar değerli bir yiyecek olduğunu gözler önüne seriyor.
Günümüz Türkiye’sinde bu yiyecek nasıl gelişti ve çeşitlendi?
Türk mutfağında mantı, Orta Asya yemek kültürü ile kıyaslandığında farklılaştığını söyleyebiliriz. Türk mutfağında mantı yapımı, Orta Asya mutfağına kıyasla daha çok emek gerektirir. Türk mutfağında mantı genellikle; üzerine ilave edilen salça, eritilmiş tereyağı ve yoğurt ile servis edilir. Bunun dışında baharat tercihi ise çoğunlukla nane ve sumaktır. Bölgelere göre zaman içerisinde farklılaşmıştır.
Türkiye’de mantı denince akla gelen ilk ilimiz neresidir?
Evet, cevabınız doğru: “Kayseri”
Kayseri ile özdeşleşen mantı, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve 2009 yılında coğrafi işaret belgesi almıştır. Sadece Kayseri’de 36 çeşit mantı olduğu bilinmektedir.
Bölgelere göre mantı; Sinop, Boşnak, Gürcü, Sivas ve Çorum mantısı gibi farklı isimlerle anılmaktadır. Trakya usulü mantı da et suyu veya salçalı su dökülerek tepside pişirilir. Bir çeşit böreği andırır, bilindik mantıdan farkı kızarmış tepsi mantısıdır. Mantı, aynı zamanda Nevşehir’de de popülerdir. Mantının ana teması bir hamur içinde farklı iç harçlar ile –kıymalı, patatesli, sebzeli vb.- pişirilmesidir. Kızartma, haşlama, ve fırın seçenekleriyle çeşitlilik gösterebilir.
Günümüzde en çok tüketilen türü ise kıymalı ve bohça şekli verilen mantıdır. Çok sevmemize rağmen yapımı saatler süren mantıyı çoğu insan dışarıdan satın alır. Gıda üzerinde oynanan oyunları düşünürsek bu üründe de birçok hileler mevcuttur. İçine kıyma kullanmak şurada dursun birçok üretici firma iç harcına etin esamesini bile koklatmıyor.
Peki zahmet etmeden ve içinde kıyma olan bu lezzete ulaşabileceğimiz üreticiler var mı?
Elbette gönül rahatlığıyla alıp içinde ne var düşüncesiyle zihninizi yormayacağınız birçok mantı üreticisi mevcut. Bunlardan biri de Hemdem Kadın Kooperatifi. El açması hamuru, %100 dana eti kullandığımız mantılarımızı kadınlarımız tek tek işleyerek satışa çıkarıyor. Hamurlarını kendileri yoğuruyor, iç harcını kıyma ile kendileri hazırlıyor ve makine olmadan yine el emekleriyle mantılarına şekil veriyorlar.
El emeğinin çok değerli olduğu şu zamanda en zor ürünleri bile özenle hazırlayan kadınlarımız iyi ki varlar!
Şimdilik en çok tercih edilen kıymalı bohça mantının yanı sıra et tüketmeyenlere yönelik patatesli üçgen mantı da seçeneklerimiz arasında. Zamanla daha fazla çeşitlendireceğimiz mantılarımızın yapım aşamasını aşağıda izleyebilir, bu zahmetsiz lezzete hemdemkoop.org.tr’den sipariş verebilirsiniz.